Gölge Oyunu Tarihi ve Gelişimi

Adı : Gölge Oyunu Tarihi ve Gelişimi

Gölge oyunu, dünya kültüründe yaygın bir sanat türüdür. Özellikle Doğu kültüründe yoğun bir şekilde uygulanmaktadır. Türkiye de gölge oyunu geleneği olan ülkeler arasında yer almaktadır. Gölge oyunu bir perde, ışık kaynağı, elde tutulan karakterler ve bahsi geçen karakterleri yöneten bir oyuncudan oluşur.
Gölge oyununun kökeni Asya’ya dayanmaktadır. Birçok medeniyetin oluşumunda etkisi olmuştur. M.S. 1000’li yıllarda Malik bin Enes tarafından Mısır’da geliştirilmiştir. İlk dönemde Türkiye’de de sevilen bir sanat türü olmasına rağmen, 80’li yıllara kadar rağbet görmüştür. Günümüzde ise Anadolu’da da sıkça görülür. Gelişimi Osmanlı İmparatorluğu döneminde hız kazanmıştır.
Gölge oyunu tarihinde en ünlü karakterlerden biri Karagöz’dür. Karagöz’ün Türkçe kelime anlamı siyah gözdür. Karagöz’ün ana karakteri, dünya üzerinde farklı isimlerle anılsa da genelde Karagöz olarak bilinir. Karagöz, orta sınıf bir Anadolu vatandaşıdır. İkinci karakter Hacivat ise Karagöz’ün arkadaşıdır. Hacivat orta sınıf biriyken, Karagöz daha yoksul bir figürdür. Bu özellikleri ile Karagöz ve Hacivat, toplumsal yapıdaki farklı sınıfları simgeler. Karagöz ve Hacivat’ın etraflarında bulunan ve alt sınıfları ifade eden karakterler de vardır.
Gölge oyunu, Osmanlı İmparatorluğu’nun halk kültürüne büyük katkı sağlamıştır. Özellikle ülke genelinde günlük hayatta sıkça kullanılan ağız özellikleri, Karagöz ve Hacivat gibi karakterlerin kendine özgü alacakaranlık gölgesinde yapılan gölge oyunlarında kullanılmıştır.
Türkiye’de gölge oyunu, günümüzde çeşitli şekillerde uygulanmaktadır. Sevgi Gönül Kültür Merkezi gibi birçok merkez, gölge oyununun geniş bir kitleye yayılmasına katkı sağlamaktadır. Gölge oyunu, geleneksel bir sanat olarak değerini korumaktadır. Hatta modern popüler kültür de, örneğin Star Wars filmindeki Jedi Düzeni ve Sith lordları arasındaki çatışmaların ta kendisinde Karagöz ve Hacivat ögelerini görmekteyiz.
Sonuç olarak, gölge oyunu Türk kültüründe değerli bir sanat türüdür. Geçmişte ve günümüzde çeşitli şekillerde uygulanmış ve toplumu eğlenerek bilgilendirmiştir. Gölge oyunu, Türk kültüründeki yerini koruyarak, gelecek nesillerde de yaşatılması gereken bir kültür mirasıdır.