“Dış Ticarette Risk Yönetimi Nasıl Yapılır?”

Adı : “Dış Ticarette Risk Yönetimi Nasıl Yapılır?”

Dış ticaret, ülkeler arası ticari ilişkilerin en önemli parçalarından biridir. Ancak bu ilişkilerde sıkça karşılaşılan riskler, firmaların ticari aktörleri ile iş yaparken dikkatli olmalarını gerektirir. Dış ticarette risk yönetimi, ticari işlemlerde ortaya çıkabilecek risklerin önceden belirlenmesi, analizi, kontrolü ve etkilerinin sınırlandırılması için yapılan bir stratejidir. Bu yazımızda dış ticarette risk yönetimi nasıl yapılır konusuna detaylı bir bakış atacağız.
Dış Ticarette Karşılaşılan Riskler Nelerdir?
Dış ticarette karşılaşılan riskler, işlemin yapıldığı ülkelerin ekonomik, siyasi ve sosyal koşullarına bağlı olarak ortaya çıkabilir. Temel risklerden bazıları şunlardır:
- Kur riski: Farklı ülkelerin para birimlerinin değerleri arasında meydana gelen dalgalanmalar sonucu ortaya çıkan risktir.
- Kredi riski: İşlem yapan taraflar arasında, alacakların tahsil edilmemesi ya da ödeme yapmama riski bulunabilir.
- Nakliye riski: Malın taşınması sırasında hasar görmesi ya da kaybolması riski vardır.
- Siyasi risk: İşlem yapılan ülkelerdeki siyasi koşulların değişmesi sonucunda, yatırımın zarar görmesi riskidir.
- İşletme riski: İşletmenin faaliyetleri sırasında ortaya çıkan riskler (hırsızlık, doğal afetler vs.) sonucunda, yatırımın zarar görmesi riski bulunmaktadır.
Dış Ticarette Risk Yönetimi Nasıl Yapılır?
Dış ticarette risk yönetimi, riskleri belirleyip analiz etmek için üç adımda gerçekleştirilir: risk değerlendirme, risk kontrolü ve risk transferi.
1. Risk Değerlendirme
Risk değerlendirmesi, bir işlemin yapılması sırasında ortaya çıkan riskleri belirleme işlemidir. Bu adımda, işlem yapılan ülkenin ekonomik koşulları, politik istikrarı, ülkenin kanunları, ülkenin ekonomik durumu ve müşterinin finansal durumu gibi faktörler değerlendirilir. Bu analiz sonucu, riskin ne kadar olduğuna karar verilir.
2. Risk Kontrolü
Risk kontrolü, işlem yapılan ülkede ortaya çıkabilecek risklerin sınırlandırılmasıdır. Riskin sınırlandırılması için yapılacak işlemler şunları içermektedir:
- Sigorta: ürünlerin gemi veya uçaklarla taşınması sırasında hasar görmesi veya kaybolması durumunda, taraflar için sigorta yaptırmak riski sınırlandırabilir.
- Farklı ödeme yöntemleri: ülkenin ekonomik koşulları değerlendirilerek, farklı ödeme yöntemleri belirlenebilir. Tahsilatın nakit ödemeler yerine senet gibi ödeme yöntemleri ile yapılması çözüm olabilir.
- Farklı tedarikçi seçimi: Malın üretiminde birçok tedarikçi kullanılabileceği gibi, malın taşınması sırasında da farklı taşımacılar tercih edilebilir.
3. Risk Transferi
Risk transferi, birincil risk türlerinin zaruri olduğu durumlarda işleyen yararlanıcının, elindeki riskleri alıcıya satması ve böylece risk azalmaktadır. Bunu, malı satarken sözleşmenin bir parçası olarak belli ücretler ödeyerek yapabilirsiniz. Risk transferi, bir satın alma sözleşmesinde veya sigorta poliçesinde tanımlanabilir.
Örnekler:
1. Kur riski: Türkiye’de yaşanan ekonomik dalgalanmaları düşünürsek, Türk firmalarının faaliyet gösterdiği diğer ülkelerde satış yaptıklarında kur riskinin ortaya çıkabileceği görülebilir. Bu durumda yapılabilecek işlem, müşteri ile sözleşme yapılırken ödemenin hangi para biriminde yapılacağına karar vermek olacaktır.
2. Kredi riski: İşlemin bir sonraki adımında kredi riski ile ilgili kaygılar aşılabilir. Malı satıcının alacağı, tedarikçinin ürün teslim aldığı an, satıcının müşterisinden alacaklı olur. Bu alacağın tahsilinde sorun yaşanması durumunda satıcı, alacağı için bir sigorta poliçesi satın alabilir.
3. Güvenlik Riski: Özellikle internet üzerinden yapılan satışlarda ödeme işlemleri kredi kartı veya benzeri yöntemlerle gerçekleştirilir. Bu durumda müşterilerin ödeme bilgilerinin korunması, üçüncü kişilerin bu bilgilere erişimini engellemek için internet sitesinde SSL sertifikası kullanılabilir.
Sonuç olarak, dış ticarette risk yönetimi, ticaret işlemlerinde ortaya çıkabilecek riskleri önceden belirleyip sınırlamayı hedefleyen bir süreçtir. Diğer ülkelerle olan ticari ilişkilerde riskler azaltılarak, işletmelerin başarılı olması sağlanır. Yukarıda belirtilen adımlar ile riskler azaltılabilir ve firmalar karşılaşabilecekleri olası zararları önceden önleyebilirler.