Tarih Boyunca Anadolu: Yerleşim Yerleri ve Arkeolojik Buluntular

Adı : Tarih Boyunca Anadolu: Yerleşim Yerleri ve Arkeolojik Buluntular

Anadolu, binlerce yıldır birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir coğrafyadır. Tarihi boyunca birçok yerleşim birimi, medeniyetler inşa edilmiştir. Arkeolojik kazılar sonucunda elde edilen buluntular sayesinde, Anadolu’nun tarih öncesi ve tarihi dönemleri hakkında birçok bilgiye sahibiz.
MÖ 8000 yıllarında Neolitik dönemde ilk yerleşim yerleri gözlemlenirken, Anadolu’da bilinen en eski yerleşim yerlerinin Çatalhöyük, Göbeklitepe ve Aslantepe olduğunu bilmekteyiz. Çatalhöyük, Konya yakınlarındaki bir höyüktür. MÖ 7000-5500 yılları arasında yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Yerleşim yeri, adeta bir labirente benzemektedir. Göbeklitepe, Şanlıurfa’da bulunan, dünyanın bilinen en eski tapınağı olarak bilinmektedir. MÖ 9.500’e kadar uzandığı tahmin edilen Göbeklitepe’de birçok anıt ve tapınaklar bulunmuştur. Aslantepe ise Malatya’nın kuzeyindeki bir yerleşim yeridir. MÖ 6.500 yıllarında halkın yaşadığı yerleşim yerinde bulunan kalıntılar, o dönemde halkın hayvan yetiştiriciliği ve avcılıkla geçim sağladığını göstermektedir.
Eski Tunç dönemi olarak bilinen MÖ 3000-2000 yıllarında Anadolu’da Hatti, Hikayalar, Luvi ve Hitit medeniyetleri kuruldu. Hatti medeniyeti, günümüzde Ankara yakınlarında bulunan Alaca Höyük’te yer almaktadır. MÖ 3.000’li yıllarda ortaya çıkmıştır ve MÖ 1.800’lere kadar süregelmiştir. İlk yazı sistemlerinin kullanıldığı Hitit medeniyeti de Türkiye’nin birçok yerinde bulunan kalıntılarla gözlemlenebilmektedir. Hitit medeniyeti, Anadolu tarihinde önemli bir yere sahiptir ve o dönemde Anadolu’nun siyasi ve ekonomik olarak en güçlü medeniyetidir.
Antik dönemi olarak bilinen MÖ 2000-395 yılları arasında ise Helenistik, Roma ve Bizans medeniyetleri bölgede hakim oldu. MÖ 336 yılında Büyük İskender Anadolu’yu ele geçirmiş, ardından imparatorluğu diğer bölgelere doğru genişletmiştir. Büyük İskender döneminden sonra Roma İmparatorluğu, Anadolu’yu ele geçirdi. Roma İmparatorluğu döneminde Anadolu, imparatorluğun en önemli eyaletlerinden biriydi. Bizans döneminde de, İstanbul’un da dahil olduğu Anadolu, Hristiyan dünyasının en önemli bölgesi haline gelmiştir.
Günümüze kadar yapılan arkeolojik kazılar sayesinde, Anadolu’nun tarihi hakkında birçok önemli bilgiye sahip olunmuştur. Büyük İskender döneminin en önemli yapılarını yıkarak inşa ettiği birçok kent vardır. Ülkemizin en önemli turistik merkezlerden biri olan Efes, İzmir yakınlarında yer almakta ve antik döneme ait en önemli yapıların bulunduğu yerlerinden biridir. Aynı şekilde Perge, Aspendos, Side ve Patara da antik döneme ait önemli yapıların bulunduğu yerler arasında yer almaktadır.
Son olarak, Anadolu tarihinin en notabile antik kentlerinden biri de Muğla’nın Marmaris ilçesinde yer alan Knidos’tur. Knidos antik kenti, antik dönemin en görkemli şehirlerinden biriydi ve tıp, astronomi ve matematik gibi ilimlerin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Knidos Antik Kenti’nin ünlü heykelleri, müzelerde sergilenmekte ve Türkiye’nin gurur kaynaklarından birini oluşturmaktadır.
Anadolu’nun tarihi boyunca birçok önemli yerleşim yeri ve medeniyeti var olmuştur. Bu yerler, tarihin izlerini taşıyarak günümüze kadar gelmiştir. Bugünkü Türkiye topraklarında birçok önemli antik kent ve arkeolojik alan yer almaktadır. Bu alanlar, ülkemizin tarihine ve kültürel zenginliğine oldukça önemli bir katkı sağlamaktadır.