İslam Sanatı ve Geometrik Desenler

Adı : İslam Sanatı ve Geometrik Desenler

İslam sanatı, 7. yüzyılda İslam'ın doğuşu ile başlamıştır ve bugün halen devam etmektedir. İslam sanatı, dini ve kültürel etkileşimlerin bir arada harmanlanması sonucu ortaya çıkmış bir sanat çeşididir ve geometrik desenler de İslam sanatının en önemli unsurlarından biridir.
İslam sanatının geometrik desenlerinde, insan figürleri ya da soyutlamalar yer almaz. Bunun sebebi İslam dininde insanın yaratıcısı olabilen tek varlık olarak Allah kabul edilir ve dolayısıyla insan figürleriyle ilgili bir sanat anlayışı oluşmamıştır. Onun yerine, İslam sanatında doğa, özellikle bitkiler ve geometrik şekiller kullanılmıştır.
Geometrik desenlerin en önemli özelliklerinden biri, simetridir. İslam sanatında kullanılan desenler, genellikle dört, altı ve sekiz bölümden oluşur ve bu desenler birçok kez tekrar edilerek sonsuzluk hissi verir. Çizgilerin düzgünlüğü, renklerin zenginliği ve stillerin çeşitliliği İslam sanatına özgüdür.
Örnekler verecek olursak, Türk İslam sanatında en önemli örneklerden biri Selçuklu sanatıdır. Selçuklu sanatı, Orta Asya ve İran'daki Türkler tarafından yaygınlaştırılmıştır. Bu sanatın özelliklerinden biri, zengin dekoratif öğeleri ve geometrik desenleridir.
Özellikle Selçuklu döneminde yapılan Türbe- Cami örneklerinde, duvarlar, kubbeler ve sütunları kaplayan geometrik desenler görülmektedir. Bu desenler arasında, çift kıvrım eğrisi, yıldız ve geometrik motifler özellikle yaygın olarak kullanılmaktadır. Bursa'nın Yeşil Camii, İstanbul'da yer alan Kariye Camii ve yine İstanbul'da yer alan Süleymaniye Camii, Selçuklu sanatının en önemli örnekleridir.
Benzer şekilde Endülüs dönemi İslam sanatında da geometrik desenler çok kullanılmıştır. Endülüs dönemi İslam sanatı, İspanya'nın Müslüman yönetimi altındaki döneme denir ve bu sanatın özelliklerinden biri, geometrik desenlerin sıkça kullanılmasıdır. Endülüs dönemi İslam sanatı, İslamî İspanya mimarisinde, desenli kareler, yıldızlar ve renkli camlar gibi özelliklere sahiptir. Endülüs dönemi İslam sanatının örnekleri arasında, Granada'da yer alan El-Hambra Sarayı ve Elba yakınlarındaki Cordoba'da yer alan Mihrap Camii öne çıkmaktadır.
Sonuç olarak İslam sanatı, geometrik desenler ile süslü vazolar, camiler, türbeler, saraylar, minyatürler, hat sanatı gibi birçok alanda kullanılmıştır. Bu desenler düzenli ve simetrik oldukları için, İslam sanatında bir çeşit düzen hissi verirler. Ayrıca bu desenler, İslam sanatında insanların yerine doğayı ve geometrik şekilleri ön plana çıkararak, insanların fani oluşuna ve doğanın ise kalıcılığına atıfta bulunur.