Kişilik Bozuklukları: Diyalektik Davranış Terapisi ve Etkileri

Adı : Kişilik Bozuklukları: Diyalektik Davranış Terapisi ve Etkileri

Kişilik bozuklukları, bir kişinin düşüncelerini, duygularını, davranışlarını ve ilişkilerini etkileyen bir tür zihinsel hastalıktır. Kişilik bozuklukları, ömür boyu devam eden ve sıklıkla sosyal ve işlevsel kısıtlamalara yol açan bir durumdur. Psikoloji dünyası, kişilik bozukluklarının sınıflandırılması konusunda benzersiz bir zorlukla karşı karşıya kalır. Bunun nedeni, kişilik bozukluğu olan bireylerin belirgin bir davranış paterni sergilemeleridir. Bu yazıda, kişilik bozukluklarına odaklanacağız ve Diyalektik Davranış Terapisi’nin (DDT) kişilik bozuklukları üzerindeki etkisini ele alacağız.

Kişilik Bozukluklarının Çeşitleri Nelerdir?

Ruh sağlığı profesyonelleri, kişilik bozukluklarını sınıflandırmak için genellikle Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı-5’te (DSM-5) bulunan sınıflandırmayı kullanırlar. DSM-5, kişilik bozukluklarını üç ana kategoriye ayırır:

1- Cluster A (tuhaflıklar kategorisi): Paranoid, şizoid ve şizotipal kişilik bozuklukları
2- Cluster B (dramatik/duygusal kategorisi): Antisosyal, borderline, narsistik ve histrionik kişilik bozuklukları
3- Cluster C (anksiyete kategorisi): Obsesif-kompulsif, kaçınmacı, bağımlı kişilik bozuklukları

Birçok kişilik bozukluğunda ortak olan özellikler arasında, zayıf kendine güven, düşük öz saygı, düzensiz duygusal davranışlar, başkalarıyla uyumsuzluk, sistemli davranışlar ve zihinsel sağlığı etkileyen bir dizi faktör sayılabilir.

Kişilik Bozukluklarına Yaklaşım: Diyalektik Davranış Terapisi Nedir?

Diyalektik Davranış Terapisi (DDT), Marsha Linehan tarafından Borderline Kişilik Bozukluğu (BPD) gibi duygusal düzenlemesi zor kişilik bozuklukları olan bireyler için geliştirilmiş bir psikoterapi modeli olarak tanımlanabilir. Bu terapi yöntemi, müşterilerin hayatlarındaki zorlu duygusal durumlarla başa çıkmasına ve zihinsel sağlıklarını ve sosyal işlevlerini iyileştirmelerine yardımcı olmak için tasarlanmıştır.

DDT, terapi sürecinde daha az yargılayıcı bir yaklaşım benimseme eğilimindedir. Terapistler, müşterilerin sahip oldukları duygusal sarsıntıların bireysel bir yargılamayı haketmediğini anlarlar. Bunun alternatifi olarak, müşterilerin zihinlerinin çalışma tarzı konusunda daha iyi bir farkındalık geliştirerek, zihinsel sağlıklarını korumalarına ve iyileştirmelerine yardımcı olmaya çalışırlar.

DDT, beş ana beceri öğrenme modülünden oluşur:

• Duygu düzenleme: Bir müşteriye, kaygı, kızgınlık veya depresyon gibi yoğun duygularını idare etmeyi öğretme amacı taşır.
• Kişilerarası beceriler: İlişkiler konusunda zayıflıkları olan müşterileri destekleyerek, sağlıklı etkileşim ve iletişim becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmayı amaçlar.
• Zihin-yoğunlaştırma: Müşterilerin miyopik düşüncelerinden kurtulmasına yardımcı olarak, geniş bir perspektife sahip olmalarına olanak sağlamayı amaçlar.
• Yasalara uygun hayat: Müşterilere riskli davranışları azaltmayı öğretirken, sağlıklı alışkanlıkların nasıl devreye sokulacağını belirleme konusunda destek sağlamayı amaçlar.
• Kişisel sadakat: Müşterilerin bireysel hedeflerine bağlı kalmalarına yardımcı olur ve müşterilerin bağlılık hissini gol haline getirir.

DDT’nin Kişilik Bozuklukları Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

DDT, BPD gibi duygusal düzenlemesi zor olan kişilik bozuklukları tedavisi için ilk olarak kullanılmaktaydı. Bugün DDT, diğer kişilik bozukluğu kategorileri için tedavi olarak da kullanılmaktadır. DDT'nin Kişilik Bozuklukları üzerindeki etkilerine bakacak olursak şunları sayabiliriz:

• Borderline Kişilik Bozukluğu (BPD): DDT, BPD için etkili bir tedavi yöntemi olarak görülmektedir. Bu terapi yöntemi, müşterilerin duygusal düzenleme ve ilişkilerindeki sorunları çözmelerine yardımcı olabilir.
• Narsisistik Kişilik Bozukluğu (NPD): DDT, NPD'li bireylerin duygusal düzenlemelerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
• Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu (OCPD): DDT, OCPD'li bireylerin yıkıcı düşüncelerini ve davranışlarını kontrol etmelerine yardımcı olabilir.

Sık Sorulan Sorular

1. Kişilik bozuklukları nedir?
Kişilik bozuklukları, bir kişinin düşüncelerini, duygularını, davranışlarını ve ilişkilerini etkileyen bir tür zihinsel hastalıktır.

2. Kişilik bozuklukları kategorileri nelerdir?
DSM-5'e göre, kişilik bozuklukları üç ana kategoriye ayrılır: Cluster A (tuhaflıklar kategorisi), Cluster B (dramatik/duygusal kategorisi) ve Cluster C (anxiety kategorisi).

3. Diyalektik Davranış Terapisi (DDT) nedir?
Diyalektik Davranış Terapisi (DDT), duygusal düzenlemesi zor kişilik bozuklukları olan bireyler için bir tür psikoterapi modelidir.

4. Kişilik bozuklukları için en etkili tedavi yöntemi nedir?
DDT, BPD gibi duygusal düzenlemesi zor olan kişilik bozukluğu tedavisi için ilk olarak kullanılmaktaydı. Bugün DDT, diğer kişilik bozukluğu kategorileri için tedavi olarak da kullanılmaktadır."