İnşaat Koperatiflerinde Yönetim ve İşleyişin Demokratikleştirilmesi

Adı : İnşaat Koperatiflerinde Yönetim ve İşleyişin Demokratikleştirilmesi

İnşaat koperatifleri ülkemizde yıllardan beri konut sektörüne hizmet etmektedir. Kuruluş amacı, ortaklarının ekonomik açıdan daha uygun şartlarda ev sahibi olmalarını sağlamak olan bu koperatifler, müteahhitler ve diğer gayrimenkul şirketlerine kıyasla daha düşük maliyetlerle konut üretimine imkân verirler. Ancak, koperatiflerin yürütme organları ve yönetim şekillerinde sıklıkla demokratikleşme sorunları yaşanır. Bu yazıda, inşaat koperatiflerinde yönetim ve işleyişin demokratikleştirilmesi konusuna değineceğim.

İnşaat Koperatifleri Nedir?

İnşaat koperatifleri, ortakları arasında belirli bir amaca yönelik olarak üyelik esasına dayanan örgütlerdir. Genellikle bucak, mahalle, köy, kasaba veya ilçe sınırları içinde toplu halde yaşayan kişiler tarafından kurulur. Koperatiflerin amacı, belirledikleri bir proje kapsamında ortakların ortak amaçlarını hayata geçirmek ve buna ilişkin tüm finansman işlemleri ile ilgilenmektir.

İnşaat koperatifleri konut üretiminde özellikle son yıllarda çok daha fazla tercih edilir hale geldi. Bu tercihin sebebi ise, müteahhitlerin yüksek fiyat politikalarına karşı ortakların kendi aralarında organize olup, daha ekonomik ve uygun seçeneklerle evlerini sahiplenme amaçlarıdır.

Ancak, inşaat koperatifleri her zaman istenildiği şekilde yönetilemeyebilir. Yönetim eksiklikleri, bireysel çıkarlar, kontrolsüz rekabet, yönetsel süreçlerde demokratikleşememe, liderlerin ve yöneticilerin çıkar çatışmaları gibi arızalar yaşanmaktadır. İşte bu noktada, inşaat koperatiflerinde yönetim ve işleyişin demokratikleştirilmesi gereği doğar.

İnşaat Koperatiflerinde Demokratik Yönetim ve İşleyiş

İnşaat koperatiflerinde demokratik yönetim ve işleyiş, esas itibariyle karar verme süreçlerinin ortak irade ve ortak yarar doğrultusunda yapılmasını sağlar.

Bu nedenle, inşaat koperatiflerinde demokratikleşme her yönüyle büyük önem taşır. Yöneticilerin şeffaf, hesap verebilir bir şekilde davranmaları, ortakların ve üyelerinin katılımının sağlandığı bir süreç ve yönetim oluşumu olması demokratikleşmenin başlıca özelliklerindendir.

Ortaklar tarafından seçilen yöneticilerin, ortakların dönemsel olarak belirlediği politika ve hedeflere göre hareket etmeleri, sadece kendilerine eşit olanaklar sunmakla kalmayıp, koperatiflerin ortak amacını, gelişimini ve büyümesini sağlar.

İnşaat Koperatifleri İçin Demokratikleşme Örnekleri

İnşaat koperatifleri için demokratikleşme örnekleri yurt içinde ve yurt dışında bulunmaktadır. İnşaat koperatiflerinin demokratikleşmesi için alınan en önemli örnekler şöyle sıralanabilir:

1. Cooperatives UK; İnşaat Koperatiflerinin Demokratikleşmesi İçin Yol Gösterici Bir Uygulama

Cooperatives UK, inşaat koperatifleri arasında demokratikleşme konusunda özellikle yönetişim ve sürdürülebilir kalkınma ile ilgili çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalar, inşaat koperatifleri için bir çeşit yol gösterici olarak kabul edilebilir. Bu çerçevede Cooperatives UK, tarım koperatiflerine benzer modellerin inşaat koperatiflerinin yönetim organları ve karar verme süreçlerinde uygulanmasını önermektedir.

2. Housing Association; Yurt Dışı Örneğinde Demokratikleşme

Housing Association, İngiltere, İskoçya ve Galler’de inşaat koperatiflerine örnek olarak gösterilebilir. Kuruluş amacı, yoksul ama çalışan insanlar için düşük maliyetli konut sağlamak olan bu dernek, yöneticilerin çalışan halka ve ortaklarına saygılı bir şekilde tavır almasını savunur. Housing Association, demokratik yönetişimi destekleyerek, inşaat koperatiflerinin yönetim ve işleyişinde şeffaflık, yerel yönetim ve ortakların dahil olması gibi temel değerleri benimsemektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. İnşaat koperatifleri, ne amaçla kurulur?

İnşaat koperatiflerinin amacı, ortaklarına ekonomik açıdan daha uygun koşullarda ev sahibi olmalarını sağlamaktır.

2. İnşaat koperatifleri yönetimlerinde neler yapılabilir?

İnşaat koperatifleri yönetimlerinde demokratikleşme için yöneticiler şeffaf, hesap verebilir bir şekilde hareket etmelidir. Ortakların ve üyelerin de katılımı sağlanarak ortak irade doğrultusunda kararlar alınmalıdır.

3. İnşaat koperatifleri için demokratikleşme örnekleri nelerdir?

İnşaat koperatifleri için demokratikleşme örnekleri Cooperatives UK ve Housing Association gibi yurt dışı kuruluşları tarafından gösterilmektedir.

4. Demokratik inşaat koperatifleri nasıl yönetilir?

Demokratik inşaat koperatifleri, ortakların dönemsel olarak belirlediği politika ve hedeflere göre hareket etmeli, şeffaf, hesap verebilir bir şekilde davranmalıdır. Yönetim organlarında ortakların katılımı sağlanarak ortak irade doğrultusunda kararlar alınmalıdır."