İslam Tarihindeki İslam İktisatçıları ve Ekonomi Modelleri

Adı : İslam Tarihindeki İslam İktisatçıları ve Ekonomi Modelleri

İslamiyet’in ortaya çıktığı dönemde Arap Yarımadası’nda ticaret oldukça gelişmişti. İslam’ın doğuşuyla birlikte ticaret yapma biçimleri de dönüşüme uğramıştır. İlk Müslümanların hayatı sade ve mütevazı yaşama üzerine kurulmuştur. Ancak zamanla İslam kültürüne uygun bir iktisadi düzene ihtiyaç duyulmuştur.

İslam tarihindeki ilk örnekler arasında Peygamberimiz Hz. Muhammed’in Medine dönemi ekonomik modeli bulunur. Peygamberimizin Medine’de oluşturduğu üretim birlikleri, tüccarların faizsiz kredi alabildiği kurumlar ve zekat gibi sosyal yardım olanakları bu modele örnek gösterilebilir.

İslam iktisatçılarından birisi olan İbn-i Haldun, ünlü eseri Mukaddime’de ‘İktisadi Arabulma’ teorisini ortaya atmıştır. Bu teoriye göre üretim, tüketim ve dağıtım alanlarında toplumun biyolojik, sosyolojik, psikolojik ve kültürel özellikleri hesaba katılarak iktisadi bir model oluşturulması gerekmektedir. İslam iktisatçıları, üretim ve tüketime yönelik ahlaki kuralların önemini vurgulamıştır. Buna göre ahlaki değerler ekonominin merkezinde yer almalıdır.

İslam’da ekonomi ve ticarette faiz haram kabul edilir. Bu nedenle İslami finans kurumları faizsiz finansal işlemleri gerçekleştirir. Günümüzde faizsiz bankacılık ve finansman kurumları bu dini ilkelere uygun olarak hizmet vermektedir.

Modern zamanlarda İslami iktisat alanında çok sayıda çalışmalar yapılmıştır. Bazı İslami ekonomi teorileri arasında Riba’dan arınmış İslami bankacılık, sosyal adalet temelli ekonomi, Müslüman tüketicilerin davranış şekilleri ve ekonomik beklentileri gibi konular bulunmaktadır.

Sık Sorulan Sorular:

1- İslam’da faizsiz finansman ne anlama gelmektedir?

İslam’da faiz haram kabul edilir. Bu nedenle İslami finans kurumları, faizsiz finansal işlemleri gerçekleştirir. Bu işlemlerde borç veren ve alan arasında belirli bir alışveriş söz konusudur. Böylece faiz yerine, yatırım ve iş birliği gibi yöntemler kullanılarak finansman yapılır.

2- İslami iktisatçılar arasında kimler yer almaktadır?

İslam tarihinde İbn-i Haldun, Molla Câmî, İmam Gazali, Bediüzzaman Said Nursi gibi İslami iktisatçılar yer almaktadır. Modern zamanlarda ise İranlı ekonomist Ali Şeriati, İslam ekonomisti Dr. Umer Chapra, Malezyalı iktisatçı Dr. Mawil Izzi Dien ve İbrahim Baylan gibi iktisatçılar yaptıkları çalışmalarla tanınmaktadır.

3- İslam iktisatının amaçları nelerdir?

İslam iktisatının amaçları arasında adaletli bir ekonomik sistem oluşturmak, fakir-fukarayı korumak, dürüst ticaret yapmak ve insanların hayat standardını yükseltmek yer almaktadır. İslam iktisatçılarına göre, ekonomik kalkınma ve refah sadece maddi değil aynı zamanda manevi ve sosyal açıdan da ele alınmalıdır."