JavaScript İle İstatistiksel Hipotez Testleri Yapmak

Adı : JavaScript İle İstatistiksel Hipotez Testleri Yapmak

İstatistiksel hipotez testleri, bir örneklem üzerinden bir popülasyon hakkında bir çıkarım yapmak için kullanılan önemli bir istatistiksel yöntemdir. Bu yöntem, bir hipotezi test etmek veya doğru olduğunu kanıtlamak için kullanılır. JavaScript ile hipotez testleri yapmak, özellikle büyük veri setleri üzerinde çalışmak için oldukça kullanışlıdır. Bu yazıda, JavaScript kullanarak hipotez testleri hakkında ayrıntılı bilgi vereceğiz ve örnekler göstereceğiz.

Hipotez Testi
Bir istatistiksel hipotez testinde, iki hipotez formüle edilir: Null Hipotez (H0) ve Alternatif Hipotez (H1). Null Hipotez, durumun varsayılan haliyken Alternatif Hipotez, Null Hipotezin yanlış olduğunu ve başka bir durumun olduğunu gösterir. Örneğin, bir bankanın müşterileri için yıllık faiz oranını %3'ten %2'ye düşürüp düşürmemesi sonucuna ulaşmak için bir hipotez testi yapılabilir. Null hipotezi, faiz oranının %3 olduğunu gösterirken, Alternatif hipotez, faiz oranının %2 olduğunu gösterir.

Hipotez testini gerçekleştirmek için kullanılan adımlar şunlardır:

1. Hipotezlerin formüle edilmesi
2. Test istatistiğinin seçilmesi ve hesaplanması
3. P değerinin hesaplanması
4. Karar verme ve yorumlama

JavaScript İle İstatistiksel Hipotez Testleri
Hipotez testleri, JavaScript kullanarak programlama yapılabilecek birçok farklı kütüphane ile gerçekleştirilebilir. Bu yazımızda, bir çevrimiçi istatistik kütüphanesi olan jStat'i kullanacağız.

jStat, JavaScript tabanlı bir istatistik kütüphanesidir ve hipotez testleri yapmak için çeşitli fonksiyonlar içerir. Bu fonksiyonlar arasında t-testi, p-testi, f-testi ve chi-kare testi gibi hipotez testlerini yapmaya yarar.

JavaScript Kullanarak Hipotez Testleri Örnekleri

1. T-Testi
T-testi, iki örneklem arasındaki farklılığı test etmek için kullanılır. Bu test, örneklemlerin normal olarak dağıldığı varsayımı temelinde yapılır.

Örneğin, bir grup öğrencinin bir ders sınavında aldığı notlar ile diğer bir grup öğrencinin aldığı notlar arasında bir fark olup olmadığını test etmek istediğimizi varsayalım. İlk olarak, Null Hipotezimize göre, iki grup arasında bir fark yoktur. Alternatif olarak, diğer bir grup not almak için daha iyidir veya daha kötüdür.

Hipotezlerimiz aşağıdaki gibidir:

Null Hipotez (H0): İki grup arasında hiçbir fark yoktur.
Alternatif Hipotez (H1): İki grup arasında bir fark vardır.

Notlarımızı iki ayrı örneklem olarak belirledik ve aşağıdaki gibi bir dizi olarak depoluyoruz:

var grup1 = [85, 79, 92, 72, 90];
var grup2 = [72, 62, 77, 82, 80];

Bu iki grup arasındaki farklılığı test etmek için, ttest fonksiyonunu kullanabiliriz:

jStat.ttest(grup1, grup2, 2, 2);

Burada iki tane 2 olan argümanlar, iki grup için karşılıklı varyansları gösterir. Bu fonksiyon iki değer döndürür: t istatistiği ve p değeri. T istatistiği farkın anlamını ölçerken, p değeri farkın anlamlılığını ölçer.

2. P-Testi
P-testi, bir popülasyondaki oranın bir örneklemdeki örnek proportionu ile test edilmesi için kullanılır. Eğer sonuç istenen aralıkta ise Null Hipotezi doğrudur.

Örneğin, buna benzer bir durumda Hipotezlerimiz şu şekilde olabilir:

Null Hipotez (H0): Bir popülasyonda siyah ürünlerin oranı %60'tır.
Alternatif Hipotez (H1): Bir popülasyonda siyah ürünlerin oranı %60'tan farklıdır.

var siyahUrunler = 600;
var toplamUrun = 1000;
var o beklenenUrun = 0.6;
var Pvalue = jStat.binomtest(siyahUrunler, toplamUrun, o beklenenUrun, 1);

Bu kod bloğunda binomtest fonksiyonunu kullandık ve dört argümanla çağırdık: siyah ürünler, ürün toplamı, beklenen siyah ürünler oranı ve seviye. Fonksiyon, p değeri olarak döndürülür.

Sık Sorulan Sorular

1. Javascript kullanarak hangi hipotez testleri yapılabilir?
T-testi, p-testi, f-testi, chi-kare testi vb. türden hipotez testleri JavaScript kullanarak yapılabilir.

2. Hipotez testlerini yapmak için hangi kütüphaneler kullanılabilir?
Javascript istatistik kütüphaneleri gibi jStat, mathjs vb. kütüphaneler, hipotez testleri yapmak için kullanılabilir.

3. Hipotez testinin amacı nedir?
Hipotez testleri, bir örneklem üzerinden bir popülasyon hakkında bir çıkarım yapmak için kullanılan önemli bir istatistiksel yöntemdir.

4. Hipotez testi nedir?
İki hipotez formüle edilir: Null Hipotez (H0) ve Alternatif Hipotez (H1). Null Hipotez, durumun varsayılan haliyken Alternatif Hipotez, Null Hipotezin yanlış olduğunu ve başka bir durumun olduğunu gösterir. Örneğin, bir bankanın müşterileri için yıllık faiz oranını %3'ten %2'ye düşürüp düşürmemesi sonucuna ulaşmak için bir hipotez testi yapılabilir. Null hipotezi, faiz oranının %3 olduğunu gösterirken, Alternatif hipotez, faiz oranının %2 olduğunu gösterir."