Psikolojik Kontrol Kavramı

Adı : Psikolojik Kontrol Kavramı

Psikolojik kontrol kavramı, bireylerin yaşamlarında kontrol sahibi olma ve hissetme düzeylerini ifade eder. Bu kavram, bireyin kendi yaşamını etkileyebilme gücüne, içsel veya dışsal faktörlere tepki verme biçimine ve zorluklarla başa çıkma becerisine bağlıdır. Bir bireyin psikolojik kontrolü yüksekse, yaşamındaki değişiklikleri etkileyebilme ve yönlendirebilme yeteneği daha güçlüdür. Bu yazıda, psikolojik kontrol kavramının ne olduğunu, neden önemli olduğunu ve nasıl geliştirilebileceğini ele alacağım.

Psikolojik kontrol kavramı, Julian Rotter tarafından 1950'lerde ortaya atılmıştır. Rotter’e göre, bireyler, hayatlarında gerçekleşen olaylar hakkında genel inançlara sahiptir ve bu inançlar, olayların kişisel veya dışsal faktörlere bağlı olduğuna dair bir algı oluşturur. Bu algı, \"içsel kontrol odaklılık\" veya \"dışsal kontrol odaklılık\" olarak tanımlanır. İçsel kontrol odaklı bireyler, kendi eylemlerinin sonuçlarını kontrol edebileceklerine inanırken, dışsal kontrol odaklı bireyler, yaşamlarında yaşanan olayların dışsal faktörlere bağlı olduğuna inanır.

Psikolojik kontrol, bireylerin yaşamlarındaki deneyimlerini etkileme gücüne sahip olmaları açısından büyük önem taşır. Kontrol arayışı, bireylerin yaşamlarını daha olumlu hale getirmek, stresli durumlarla başa çıkmak ve kendilerini iyi hissetmek için yaptığı bir çabadır. Yaşamda hissedilen kontrol eksikliği, kişilerde umutsuzluk, çaresizlik ve depresyon gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, psikolojik kontrolü iyi yönetebilmek, bireylerin yaşamlarını daha tatmin edici hale getirebilir.

Psikolojik kontrol, geliştirilebilir bir yetenektir. Bireyler, kontrol hissini artırmak için birkaç stratejiyi kullanabilirler. İşte bazı örnekler:

1. Sorumluluğu kabul etmek: Bireyler, yaşamlarında gerçekleşen olaylardan kendilerini sorumlu tutmayı öğrenmelidir. Kendi eylemleri ve tepkileri üzerinde kontrol sahibi olmak, psikolojik kontrol duygusunu artırır.

2. Problem çözme becerilerini geliştirmek: Problemlerle başa çıkmak ve çözüm bulmak için etkili stratejiler kullanmak, psikolojik kontrolün artmasına yardımcı olur. Sorunları parçalara ayırmak, alternatif çözümler üretmek ve adım adım hareket etmek, bu becerilerin önemli bir parçasıdır.

3. Olumlu düşünce kalıpları geliştirmek: Olumsuz düşünceler ve inançlar, psikolojik kontrolün azalmasına neden olabilir. Bunun yerine, olumlu ve yapıcı düşünce kalıpları geliştirmek, olumlu sonuçlar elde etmek için etkili bir yöntem olabilir.

4. Destek aramak: Zor durumlarla başa çıkmak için başkalarından destek almak, psikolojik kontrolü artırır. Destekleyici bir aile veya arkadaşlık ilişkileri, stresle başa çıkmak için güvenli bir alan sağlar.

Bu stratejilerin yanı sıra, psikolojik kontrolü artıran bazı örnekler şunlardır:

- Bir iş görüşmesinde, başvuru sahibinin inisiyatif kullanması ve kendini en iyi şekilde tanıtması, içsel kontrolü yani kendi performanslarına bağlı olarak sonuçları etkileyebilme düşüncesini artırır.
- Bir öğrencinin başarılı olma konusunda içsel kontrol odaklılıkta olması, başarısızlıklara karşı daha az duygusal tepki vermesine ve daha iyi bir çalışma öz disiplini sergilemesine yol açabilir.
- Birisi, bir sağlık sorunuyla karşılaştığında sağlık sorununu yönetme konusunda aktif bir rol üstlenirse, bu durum onun içsel kontrolü artırabilir ve iyileşme sürecini hızlandırabilir.

Sık Sorulan Sorular:

1. Psikolojik kontrolün önemi nedir?
Psikolojik kontrol, bireylerin yaşamlarında deneyimledikleri olayları etkileme ve yönlendirme yeteneğidir. Psikolojik kontrolün artması, daha olumlu bir yaşam deneyimi ve stresle başa çıkmada daha iyi bir yetenek sağlar.

2. Psikolojik kontrol nasıl geliştirilebilir?
Psikolojik kontrol, sorumluluğu kabul etmek, problem çözme becerilerini geliştirmek, olumlu düşünce kalıpları geliştirmek ve destek aramak gibi stratejilerle geliştirilebilir.

3. İçsel kontrol odaklılık ve dışsal kontrol odaklılık arasındaki fark nedir?
İçsel kontrol odaklılık, bireyin kendi eylemlerinin sonuçlarını kontrol edebileceği inancına sahip olmasıdır. Dışsal kontrol odaklılık ise yaşanan olayların dışsal faktörlere bağlı olduğuna inanmaktır.

4. Psikolojik kontrolün azalması ne gibi sonuçlara yol açabilir?
Psikolojik kontrol eksikliği, umutsuzluk, çaresizlik ve depresyon gibi psikolojik sorunlara yol açabilir.

5. Psikolojik kontrolün artması için ne tür örnekler verilebilir?
İş görüşmesinde inisiyatif kullanmak, başarılı olma konusunda içsel kontrol odaklılıkta olmak veya bir sağlık sorununu yönetme konusunda aktif bir rol üstlenmek, psikolojik kontrolü artırabilecek örneklerdir.

Sonuç olarak, psikolojik kontrol kavramı, bireylerin yaşamlarındaki deneyimleri yönetme ve etkileme gücüdür. Psikolojik kontrolü artırmanın çeşitli stratejileri vardır ve bu stratejilerden bazıları, sorumluluğu kabul etme, problem çözme becerilerini geliştirme, olumlu düşünce kalıplarını geliştirme ve destek arama gibi yöntemlerdir. Psikolojik kontrolün artması, bireylerin yaşam kalitesini ve stresle başa çıkma becerilerini artırabilir."