Kapitalizm, Sınıf Farklılıkları ve Güç İlişkileri Üzerine Düşünceler

Adı : Kapitalizm, Sınıf Farklılıkları ve Güç İlişkileri Üzerine Düşünceler

Kapitalizm, hem dünya ölçeğinde hem de Türkiye'de toplumsal sınıfların var olmasına neden olan bir ekonomik sistemdir. Bu sistemin temel özellikleri arasında üretici güçlerin özelleştirilmesi, karın öncelikli olması ve piyasa mekanizmasının işleyişi bulunmaktadır. Bu yapısıyla kapitalizm, her ne kadar bireyler arasında formel eşitlik sağlasa da, temelde sınıf farklılıklarının var olmasını da kaçınılmaz kılmaktadır.
Kapitalizm altında sınıfsal ayrışma temel olarak üretim araçlarına erişim üzerinden gerçekleşir. Serbest piyasa mekanizması, mülkiyet hakkına dayalı olarak üretim araçlarının belirli bir kesim tarafından kontrol edilmesine neden olmakta ve bu kesim burjuvazi olarak adlandırılmaktadır. Diğer taraftan emek faktörü de yine piyasa mekanizması üzerinden satın alınmaktadır. Bu durumda emeğin yarattığı değer, üretim araçlarını kontrol eden burjuvazi tarafından mümkün olan en alt seviyede tutulmakta ve aradaki fark kâr olarak geri kalan sermayeye aktarılmaktadır. Bu durumda proletarya olarak adlandırılan işçi sınıfı, üretim araçlarına sahip olmadan çalışma zorunluluğu ile karşı karşıya kalmaktadır.
Kapitalizmin olumsuz etkileri arasında sınıfsal ayrışmanın yanında gelir adaletsizliği de yer almaktadır. Bu adaletsizliği en iyi temsil eden örneklerden birisi, dünya nüfusunun %1'inden fazlasının tüm dünya servetinden daha fazlasına sahip olmasıdır. Bu durum, ülkelerde de kendini farklı şekillerde göstermektedir. Özellikle Türkiye'de son yıllarda artan yoksulluk, gelir adaletsizliğinden kaynaklanmaktadır. İstanbul gibi büyük şehirlerde milyarlarca dolarlık alışveriş merkezleri inşa edilirken, diğer yandan 3-4 kişilik ailelerin geçimini sağlayacak kadar düşük bir ücretle çalıştıkları işlerde zorunlu kalabildikleri de unutulmamalıdır.
Bir diğer etki alanı ise kapitalizmin neden olduğu değişimlerdir. Kapitalizm, her ne kadar ekonomik gelişmeyi sağlasa da, doğal ortamda da ciddi dönüşümlere neden olmaktadır. Özellikle doğal kaynakların sınırsız kullanımı, yeryüzünde yaşanılabilir bir çevrenin korunması konusunda kaygı verici bir hal almaktadır.
Sonuç olarak, kapitalizm, büyük bir gelir adaletsizliği, sınıf farklılıkları, doğal kaynakların gereğinden fazla tüketimi ve hatta çevre sorunlarına yol açabilmektedir. Kapitalizm tartışmalı bir konu olmakla birlikte, günümüzde sınıf farklılıklarını ve gelir adaletsizliğinin artması ile birlikte, küresel bir şekilde daha eleştirilmektedir. Bu nedenle, kapitalizm çağında daha adil bir sistemin oluşturulması ve sınıfsal eşitliğin sağlanması, toplumsal barış ve adalet açısından önemlidir.