Tunç Başaran: Türkiye’nin En Büyük Poetik Yönetmenleri Arasında

Adı : Tunç Başaran: Türkiye’nin En Büyük Poetik Yönetmenleri Arasında

Tunç Başaran: Türkiye’nin En Büyük Poetik Yönetmenleri Arasında
Türkiye sinemasının tarihine baktığımızda, birçok ünlü yönetmenin adını duyduk ve filmlerini izledik. Ancak, bu filmlerin sadece teknik açıdan mükemmelliği değil, aynı zamanda içerik açısından da zenginlikler barındırdığı düşünülürse, aslında Türkiye sinemasının gerçek zenginliklerinin, “poetik yönetmenler” denen bir grup sinemacıda saklı olduğu söylenebilir. Bu yazıda, Türkiye sinemasının en önemli poetik yönetmenleri arasından bazılarının, “poetik” kavramı ile ne kastettiğimizi anlamak için en uygun örnekler olarak seçildiği konuya değineceğiz.
Poetik kavramı, genellikle şiirsel, lirik, anlatımı yoğun, sanatsal bir anlam içerir. Türk sinemasında da, benzer bir anlamda kullanılmaktadır. Poetik yönetmenler, sadece olay örgüsüne değil, olaya farklı bir bakış açısı getirerek, izleyicinin filmden beklediği mutlak sonuca değil, filmin anlam yüklü kurgusuna odaklanırlar. Bu poetik yaklaşım, daha özgün, daha duyarlı ve düşünceli bir yapıya sahip filmlerin ortaya çıkmasına neden olur.
Türkiye sinemasının en önemli poetik yönetmenlerinden biri, sinema tarihine damgasını vurmuş olan Nuri Bilge Ceylan’dır. Ceylan'ın sineması, sadece teknik açıdan değil, aynı zamanda anlatımı ve kurgusuyla da büyük bir özeni barındırır. Sinemada poetik anlatımın en güzel örneklerinden biri olan Üç Maymun (2008), duygusal açıdan oldukça yoğun bir anlatım sunar. Film, üçü de bir şekilde yasa dışı işlemlerde yer almış olan bir adamın varlığını koruyan, ama sonunda ifşa olmasına neden olan ailesinin hikayesini anlatır.
Bir diğer önemli poetik yönetmen ise Kudret Sabancı'dır. Sabancı, Türk sineması tarihine adını yazdırmış olan filmlerin yönetmeni olarak bilinir. Poetik anlatımı, adeta bir sanat biçimi haline dönüştürmüştür. Yıldızların Altında (1996) adlı filmi, en güzel örneği oluşturur. Film, Lübnan Savaşı sırasında bir masal kahramanı olan Eğrikaptan isimli bir adamın hikayesini anlatır. Film, anlatımı ve kurgusu ile izleyiciyi harekete geçirtir, ancak aynı zamanda duygusal yoğunluğu da arttırır.
Poetik yönetmenler arasında adı sıkça anılan diğer bir sinemacı ise Nisan Akman’dır. Akman, Türk sinemasının en önemli poetik yönetmenleri arasında yer almaktadır. Parmaklarım Sıcak, Peder isimli filmleri, poetik anlatımı en iyi şekilde yansıtabilmiş örneklerdir. İzleyiciler, bu filmleri izlerken duygusal anlamda bir yolculuğa çıkarak, hem filmin anlatımına katılacak hem de duygusal yoğunlukları hissedeceklerdir.
Sonuç olarak, Türkiye sinemasında poetik anlatımın, yoğun duygusal anlatımlarla örnek aldığımız bu yönetmenler tarafından en iyi şekilde uygulandığını görebiliyoruz. Poetik anlatımın, filmlere farklı bir hava kattığını ve izleyicinin filmi izlerken, gerçekliği biriktirirken, duygusal yoğunluklarla dolu bir anlatımda kendisini bulduğunu söyleyebiliriz.